Poczucie wartości dziecka

Jak wspierać poczucie własnej wartości dziecka?

Nasze poczucie własnej wartości zaczyna kształtować się już we wczesnych latach życia, a więc zagadnienie to jest ważne nie tylko dla osób dorosłych! Jego poziom wpływa na codzienne funkcjonowanie, postrzeganie świata i ludzi, samopoczucie oraz możliwości rozwoju. Co jako rodzic możesz zrobić, aby wspierać swoją pociechę? Jak wzmocnić poczucie własnej wartości u dziecka?

Spis treści:

1. Co to poczucie własnej wartości? Poczucie własnej wartości a samoocena.

2. Jak rozpoznać dziecko o niskim poczuciu własnej wartości?

3. Jakie są konsekwencje niskiego poczucia własnej wartości w dorosłości?

4. Jak wspierać poczucie własne wartości dziecka?

5. Bibliografia.

1. Co to poczucie własnej wartości? Poczucie własnej wartości a samoocena.

Ten temat jest ostatnio bardzo często poruszany, jednak właściwie co to poczucie własnej wartości? Najprościej mówiąc, jest to względnie trwałe i niezmienne pod wpływem chwilowych sytuacji, przekonanie, że jest się ważną i istotną osobą. Wiąże się z samoakceptacją, a jednocześnie chęcią do rozwoju, wyrozumiałością dla swoich słabszych stron, ale i zadowoleniem z mocnych. To także uznanie wartościowości innych osób poprzez okazywanie im szacunku, mimo że są one różne od nas. Bardzo duży wpływ na poczucie własnej wartości mają rodzice oraz ich stosunek do dziecka, dlatego tak istotne jest, aby świadomie podchodzić do wychowania i wspierania pociechy.

Zdarza się, że niektórzy używają tych pojęć zamiennie, jednak poczucie własnej wartości a samoocena to dwie różne kwestie — wysoka samoocena może, lecz nie musi oznaczać wysokiego poczucia własnej wartości. Samoocena jest mniej trwała i odnosi się raczej do osądów na dany moment. Może powstawać na skutek doświadczenia sukcesu lub porażki, komplementów czy krytyki.

2. Jak rozpoznać dziecko o niskim poczuciu własnej wartości?

Poczucie własnej wartości stanowi fundament zdrowego rozwoju dziecka, a rolą rodziców jest wspieranie dzieci we wzmacnianiu te sfery. Jednak czasem trudno jest zauważyć, że pociecha przeżywa trudności w tym obszarze, dlatego przyjrzyjmy się bliżej, jak rozpoznać dziecko o niskim poczuciu własnej wartości? Pojawić się mogą u niego objawy jak:

• Brak pewności siebie — unikanie nowych sytuacji i wyzwań w obawie przed porażką czy krytyką.
• Samokrytyka — surowa ocena własnych działań, perfekcjonistyczne podejście oraz brak akceptacji wobec popełnionych błędów.
• Izolacja społeczna — unikanie kontaktu z rówieśnikami spowodowane brakiem pewności siebie, lękiem przed negatywną oceną i odrzuceniem.
• Poczucie bycia gorszym od innych — porównywanie się do rówieśników z przekonaniem, że nie jest się tak dobrym jak oni.
• Brak inicjatywy — unikanie podejmowania działań oraz decyzji.
• Potrzeba zapewnień — dziecko musi upewnić się, że dobrze coś wykonuje, nie ufa w swój osąd i możliwości.
• Frustracja i złość — niepowodzenia mogą wiązać się z intensywną reakcją emocjonalną, a dziecko szybko zniechęca się do aktywności.
• Przyjrzenie się tym objawom może być pierwszym krokiem w identyfikacji potrzeb dziecka i stworzenia mu odpowiednich warunków do wzrostu pewności siebie.

3. Jakie są konsekwencje niskiego poczucia własnej wartości w dorosłości?

Poczucie własnej wartości w dużym stopniu kształtuje się na podstawie dziecięcych doświadczeń, szczególnie istotna jest wspierająca i akceptująca postawa rodziców. Jeśli jednak ten obszar został zaniedbany, pociecha może wkroczyć w dorosłość z poczuciem bycia bezwartościowym człowiekiem, który nie wierzy we własne możliwości. Jakie są konsekwencje niskiego poczucia własnej wartości w dorosłości? Takie osoby boją się wychodzić ze strefy komfortu, są przerażone na myśl o możliwej porażce lub krytyce ze strony otoczenia, czego konsekwencją jest brak rozwoju i nieumiejętność zrealizowania celów, marzeń. Problemy pojawiają się jednakowo, jeśli chodzi o samodoskonalenie umiejętności, próbowanie nowych rzeczy w życiu prywatnym, lecz także w sferze zawodowej, mała wiara w siebie ogranicza sukces. Również obszar relacji interpersonalnych może być problematyczny, gdyż osoba obawia się poznawania nowych osób, przy czym często zdarza się, że nie potrafi postawić granicy, ulegając innym i działając wbrew swoim potrzebom czy przekonaniom. Warto zwrócić uwagę na dialog wewnętrzny takiej osoby, z reguły ma on wydźwięk negatywny, krytyczny i nie ma w nim miejsca na wsparcie lub wyrozumiałość dla siebie.

4. Jak wspierać poczucie własnej wartości dziecka?

Wspieranie i budowanie poczucia własnej wartości już od najmłodszych lat może zapobiec wielu trudnościom w dorosłym życiu. To fundament do rozwoju, trwałych relacji, ale i samoakceptacji. Niestety często rodzice nie wiedzą, jak skutecznie pomóc swojemu dziecku, dlatego warto poznać poniższe sposoby, jak wspierać poczucie własnej wartości dziecka! Co jest ważne w tym procesie?

4.1 Elementy wspierania poczucia wartości u dziecka.

Uznawanie i docenianie osiągnięć — podkreślaj wysiłki oraz sukcesy dziecka, daj mu poczuć, że jego starania są dostrzegane i doceniane. Da mu to poczucie, że to, co robi, jest ważne i może przełożyć się na pozytywne rezultaty.

Zachęcaj do prób — jeśli dziecku coś się nie udało, to nie krytykuj, nie oceniaj, a postaraj się zachęcić, by spróbowało swoich sił jeszcze raz, oczywiście bez zmuszania.

Pozwól dziecku podejmować decyzje — w pewnych obszarach warto dać dziecku możliwość wyboru, aby nauczyło się odpowiedzialności i decyzyjności.

Bądź pozytywnym wzorem — dzieci uczą się przez obserwację, a więc staraj się dawać dobry przykład, pokazując, jak radzić sobie z trudnościami i konstruktywnie podchodzić do wyzwań.

Stawiaj realistyczne oczekiwania — ustalaj możliwe do zrealizowania cele, dostosowane do wieku i umiejętności dziecka. Nadmierne wymagania mogą obniżać poczucie własnej wartości.

Wspieraj rozwijanie pasji i zainteresowań — pomóż dziecku odkrywać i rozwijać swoje pasje. To nie tylko rozwija umiejętności, ale także buduje poczucie spełnienia.

Pomagaj w radzeniu sobie z porażkami — naucz dziecko, że porażki są naturalną częścią życia. Pomóż mu zrozumieć, jakie lekcje można wyciągnąć z niepowodzeń i jak się rozwijać na ich podstawie.

Stworzenie bezpiecznej przestrzeni do wyrażania emocji — daj dziecku możliwość wyrażania swoich uczuć. To ważne, aby nauczyć je, że każda emocja jest akceptowana, a otwarta komunikacja jest kluczem do zrozumienia siebie.

Wspieranie poczucia własnej wartości u dziecka wymaga czasu i uwagi, ale jego wpływ na rozwój pociechy jest nieoceniony. Pamiętajmy, że nasze zaangażowanie i pomoc są bardzo ważne dla budowy silnych podstaw dla pewnego i satysfakcjonującego życia.

Ze swojej strony serdecznie zapraszam do zapoznania się z kartami rozwojowymi przygotowanymi specjalnie z myślą o najmłodszych. To doskonały drogowskaz dla rodziców, jak wspierać swoją pociechę w budowaniu pozytywnego poczucia własnej wartości.

Jeśli chcesz poćwiczyć z dzieckiem i podnieść jego poczucie wartości zachęcamy do zakupu naszych ćwiczeń: Poczucie wartości dzieci

5. Bibliografia.

• Biernat, R. (2016). Troska o poczucie własnej wartości dzieci w rzeczywistości szkolnej – wymiar teoretyczny i praktyczne implikacje. Społeczeństwo. Edukacja. Język 4, 149-167.
• Gerc, K.(2019). Kształtowanie poczucia własnej wartości u dziecka. HEJNAŁ OŚWIATOWY 10/186/2019